تحلیل آنتروپی سیگنال نرخ ضربان قلب در هنگام تفکر خلاق

زمینه: خلاقیت را می توان یکی از مهم ترین رفتارهای شناختی نامید که شکوفایی جوامع و تسلط بر جنبه های مختلف زندگی پیرامون در سایه ی توجه به آن امکانپذیر است. تا کنون در چندین مطالعه اثر فعالیت های خلاقانه بر روی مغز مورد بررسی قرار گرفته است. اما تغییرات سیستم خودمختار در این گونه فعالیت ها چندان بررسی نشده است. در این مطالعه با تکیه بر روش های مبتنی بر استخراج ویژگی های آشوبی و غیر خطی از سیگنال نرخ ضربان قلب، تغییرات این سیگنال، قبل و در طول فعالیت خلاقانه بررسی شده است. هدف: بطور خاص هدف از این مطالعه، بررسی تغییرات کمّی آنتروپی در حین تفکر خلاق و مقایسه ی آن با حالت استراحت و در نظر گرفتن آن به عنوان شاخصی با پیشرفت فعالیت خلاقانه است. روش پژوهش: آنتروپی تقریبی و آنتروپی فازی دو پارامتری است که از آنها جهت مشخصه بندی بی نظمی و پیچیدگی سیگنال نرخ ضربان قلب (hr) تحت مراحل مختلف از فعالیت خلاقانه استفاده شد. یافته ها: بررسی سیگنال نرخ ضربان قلب 52 نفر در حین انجام فعالیت های سه گانه ی آزمون خلاقیت تورنس (فرم a تصویری) و مقایسه ی آن با حالت استراحت نشان از افزایش میانگین داده های حاصل از آنتروپی تقریبی و آنتروپی فازی با پیشرفت تفکر خلاق داشته است. از طرفی مقایسه ی هر مر حله از خلاقیت با مر حله ی پیش از خود در طول هر فعالیت در هر دو نوع آنتروپی، نشان دهنده ی افزایش مقدار میانگین در انتهای هر فعالیت می باشد. در فعالیت 3 از هر دو آنتروپی، مقایسه ی این مراحل با آخرین مرحله ی دو دقیقه ای پیش از خود نشان از تغییرات کاملا افزایشی دارد. افزایش این آنتروپی ها بی نظمی و پیچیدگی سیگنال را در طول فعالیت خلاقانه نشان می دهد. نتیجه گیری: پژوهش بیانگر آن است که بین سیگنال های خودمختار در حالت استراحت و مراحل مختلف از تفکر خلاق تفاوت وجود دارد. بنابراین تحلیل آنتروپی سیگنال نرخ ضربان قلب می تواند به عنوان شاخصی برای ارزیابی افراد از نظر خلاقیت مفید واقع گردد.